Mondelinge vraag: wateroverlast op 27 mei en 7 juni jl. en het Masterplan Rock Werchter

PROVINCIE VLAAMS-BRABANT - PROVINCIERAAD VAN 28 JUNI 2016

Mondelinge vraag van N-VA-provincieraadslid Diederik Dunon over de wateroverlast van 27 mei en 7 juni 2016 en het Masterplan Rock Werchter.

De afgelopen weken hebben hevige onweders Vlaanderen zwaar getroffen. Ook Vlaams-Brabant kreeg te kampen met zware overstromingen en modderstromen, o.a. in Halle, Pepingen, Sint-Pieters-Leeuw, Gelrode, Aarschot-centrum en Rillaar. Ondanks de inspanningen die onze provincie inzake erosiebestrijding en uitvoering van waterwerken levert, lijken de waterknelpunten aan een herevaluatie toe.

• Heeft de provincie naar aanleiding van de recente overstromingen en modderstromen een herevaluatie gemaakt van de waterknelpunten, waterbeheersings- en erosiebestrijdingsplannen?

• Zijn er daarbij specifieke knelpunten naar boven gekomen die op korte termijn prioritair moeten worden aangepakt en zal zij daarbij  bepaalde werken trachten te versnellen? Zoja, op welke plaatsen?

• De site van Rock Werchter heeft vandaag nog steeds te kampen met extreme wateroverlast. Heeft de provincie, samen met de organisatoren ingegrepen om de situatie te kunnen normaliseren vóór de start van het muziekfestival?  Is het Masterplan Rock Werchter dat de provincieraad in juni 2015 goedgekeurde inmiddels in uitvoering?

Antwoord van gedeputeerde Monique Swinnen"

«U raakt hier een punt aan dat inderdaad heel de raad en onze provincie aanbelangt. Wat we dit voorjaar meemaken hebben we nog niet vaak gezien. We hebben een aantal hevige onweders gehad, maar hier gaat het dus om langdurige, aanhoudende regenval. Wanneer die buien in het voorjaar komen, op een ogenblik dat de akkers pas zijn ingezaaid en de maïs bijvoorbeeld nog niet is ingeworteld, veroorzaakt dat heel veel erosie.  We hebben niet alleen heel veel water gehad, maar ook heel veel afspoeling van slijk.

Door die combinatie van water en erosie hebben we geen reserves meer. De  regenwaterputten zitten vol, de bodem is verzadigd en elke druppel die erbij komt maakt de plas groter en trekt niet meer weg. Dat is meer dan een overstromingsrisico. We hebben gemerkt dat bij de eerste helft van de buien, onze beken en wachtbekkens heel veel hebben kunnen opvangen en dus hun werk hebben gedaan.

Wellicht gaan we dit soort situaties nog tegenkomen en dus best herbekijken we best de situatie. Met de dienst Waterlopen hebben we de programma’s van de aannemers die voor de zomermaaibeurten instaan, richtlijnen gegeven om met spoed te maaien op een aantal plaatsen waar de beken trager stromen. Op een aantal plaatsen is men nog manueel aan het maaien. Omwille van de waterovervloed hadden we vroeger willen maaien, maar op de meest cruciale plaatsen geraakten we er toen niet aan. Dat maaiprogramma wordt nu intensief bekeken.

Vorige donderdag, op de deputatie, hebben we een raamovereenkomst en bestek goedgekeurd om houthakseldammen op afroep te kunnen laten plaatsen. In onze erosieplanning kijken we naar de paars ingekleurde percelen (percelen met grote helling, specifieke ondergrond, enz.). Met deze buien hadden we evenwel ook erosie op percelen met heel weinig helling. In dat geval zou het plaatsen van een houthakseldam een snelle en efficiënte oplossing kunnen zijn en zouden we die ook op niet-paarse percelen kunnen inzetten. Gemeentebesturen of individuele landbouwers zouden ook op die raamovereenkomst een beroep kunnen doen, om sneller maatregelen te nemen zonder dat het hele erosieuitvoeringsplan in uitvoering moet zijn.

Recent hebben we ook het infopunt ‘Water’ bekend gemaakt bij de bevolking, zodanig dat ze zelf ook snel terecht kunnen met hun vragen… Dat neemt evenwel de wateroverlast niet weg. Vanaf 29 juni gaan vergaderen met de door u opgesomde gemeentebesturen (en wellicht ook Landen) samen met de waterloopbeheerders, de mensen van de riolering (Aquafin of de lokale rioolbeheerders) om de knelpunten te bekijken en na te gaan of er verbeteringen (mogelijk) zijn die we versnel moeten insteken in ons rollend programma. Deze vergaderingen gaan een zicht geven op ons eventueel programma voor de winter en mogelijke prioriteiten.

Heel uitzonderlijk is ook dat in het voorjaar de lager gelegen landbouwgronden compleet onder water staan. Hagelschade kenden we reeds, maar door het feit dat een aantal landerijen nu al weken onder water staan, begint het plantgoed gewoon te rotten in de grond. Die grond is helemaal dichtgeslibt, ademt niet meer… Men kan zich daar echter niet tegen verzekeren. Vroeger zat het opmeten van de schadedossiers  bij de diensten van de gouverneur, nu gaat dat rechtstreeks van de gemeentes naar Vlaanderen. Ik weet niet of Vlaanderen al versterking heeft gevraagd van de provincies of van de gouverneur, want het opmaken van die schadedossiers, vergt een zekere know-how. We gaan ook de gemeentebesturen trachten te helpen om die schadedossiers mee op te bouwen.

Wat Rock Werchter betreft: vanaf nu verwachten we daar een massa mensen. Vanuit de dienst Waterlopen is men mee gaan kijken of we nog ergens naartoe kunnen met het water. Onze rivieren,  2de categorie, liepen al over en (dus) konden we niet meer overpompen zonder Haacht onder water te zetten. De enige manier was om, in samenspraak met Waterwegen en Zeekanaal, in de mate van het mogelijke, naar de Dijle over te pompen. En aantal campings bij de Demer zijn sowieso onbruikbaar. Ook de parkings vormen een probleem. Daar wordt nu een Break Shuttle-systeem voor opgebouwd (Haasrode, parking C…) om de omgeving te ontlasten en de mensen toch nog ter plekke te krijgen. Ik heb ook nergens gehoord dat er niet goed of snel zou samengewerkt zijn en alleen maar positieve reacties gehoord. Nu is het kwestie van te kijken waar we nog dingen kunnen versnellen of andere prioriteiten leggen. Voor het Masterplan verwijs ik naar de collega’s.»

Gedeputeerde Ann Schevenels (Open VLD):

«Het Masterplan Rock Werchter  is vorig jaar goedgekeurd. Een keer per jaar is er een evaluatie van de kernwerkgroep. Deze is in november samengekomen en ze laten ons meedelen dat er al heel wat van het Masterplan is geïmplementeerd. Met andere zaken is men nog volop bezig. Kortelings zal daar resultaat van worden geleverd.»

Provincieraadslid Dunon:

In 1996 hadden we een analoge situatie. Om de zoveel jaar keert het probleem van wateroverlast terug. Wat Werchter betreft: de aanpalende landbouwgebieden – o.a. een fruitbedrijf en tuinen van woningen in de buurt – waren ook nu waterziek, maar waren dat ook al in het voorjaar. Met de inrichting van het landschapspark  (de uitbreiding van Rock Werchter) is er een gracht moeten gedempt worden. Het zou kunnen dat die bijkomende waterproblemen heeft gecreëerd. Hoe gaat u dat probleem oplossen?

Gedeputeerde Swinnen:

«De vorige overstromingen waren in 1998 en waren van heel andere aard dan wat we nu meemaken. Toen viel er veel water in heel korte tijd. De rivieren konden dat niet slikken en liepen (bijgevolg) over. Sinds 1998 en nu zijn er enorm veel investeringen gebeurd inzake riolering, bekkens om te zorgen dat er zoveel mogelijk water (wordt afgevoerd). Hadden we het water van nu gekregen zonder die werken die tussen 1998 en nu zijn uitgevoerd, dan had nu alles ondergestaan. Dat heeft dus gewerkt. Nu is het weken aan een stuk te nat, zodat je geen water kunt afvoeren en geen nieuwe bufferruimte kunt vrijmaken. Dat is het probleem dat zich nu voordoet. Dit zal nog wel voorkomen, maar je kan je niet organiseren tegen deze waterval. We werken eraan via ons tienpuntenprogramma, er is een constante bezorgdheid, maar je moet ook een stuk kunnen leven met dit soort omstandigheden. Daar gaan we ons voor een stuk op moeten voorbereiden. Wat de landbouw betreft: alles staat blank. Dat heeft niets te maken met al dan niet een gracht  rond Werchter. Dat komt gewoon omdat we daar zo laag liggen en er zoveel water is gevallen: dubbel zoveel als bijvoorbeeld in Tienen. Je kunt met die hoeveelheid niet weg.  Voor de rest van die vraag verwijs ik naar …»

Gedeputeerde Schevenels:

«Ik kan enkel maar bevestigen wat u zegt. We weten dat de problematiek in Werchter groot is. Elders is die ook groot. Momenteel krijgt ze evenwel veel aandacht in de media vanwege Rock Werchter. Maar u mag daaruit niet besluiten dat, omdat er een beek een stukje verlegd of dichtgemaakt is, dat de oorzaak zou zijn van die wateroverlast.»

Provincieraadslid Dunon:

Mijn vraag ging specifiek over een vrij groot fruitbedrijf in de buurt en ook de aanpalende tuinen. Begin maart van dit jaar heb ik er zelf zeer zware wateroverlast vastgesteld en het daar toen al helemaal overstroomd was. Dat heeft dus niets te maken met de huidige situatie.

Gedeputeerde Swinnen:

«Indien het zo is dat er van vroeger al waterproblemen waren, dan gaat dat in een van de vergaderingen die ik de komende dagen heb, mee op het lijstje staan. Indien het er niet opstond, ga ik dat toevoegen. We gaan de reden (van die wateroverlast) onderzoeken.»